عنوان مشکل/ فساد:
اشکال در نحوه احراز صلاحیت کاندیداها در انتخابات
حوزه ی مشکل/ فساد:
انتخابات
شرح:
معیارهای کلی که برای احراز صلاحیت کاندیداها در قانون بیان شده، تا کنون به صورت شفاف از طرف شورای نگهبان (به عنوان مسئول تفسیر قانون اساسی و مجری احراز صلاحیت ها) تفسیر نشده است. از این رو، به نظر عموم مردم چنین می رسد که فرآیند احراز صلاحیت، فاقد یک رویه استاندارد بوده و برخوردهای سلیقه ای در آن وجود دارد.
در برنامه تلویزیونی بدون توقف» در آبانماه 1397، آقای کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان فرآیند احراز صلاحیت کاندیداها را اینطور بیان کرد که درباره هر کس، رأی گیری می شود و اگر موافقین احراز صلاحیت، بیشتر از مخالفین بودند، صلاحیت فرد تأیید می شود.
سؤال اینجاست که آیا خود این فرآیند، دارای استانداردهای حداقلی برای صلاحیت سنجی هست؟ به نظر میرسد لااقل باید درباره هر یک از پارامترهای صلاحیت به طور جداگانه رأی گیری شود و سپس امتیاز فرد محاسبه شده و از امتیاز مشخصی به بالا را واجد صلاحیت معرفی شود.
نمونه های بروز:
احراز صلاحیت افرادی مانند مهندس غرضی در کنار رد صلاحیت افرادی مانند دکتر باقری لنکرانی در سال 92
احراز صلاحیت مهندس هاشمی طبا در کنار رد صلاحیت دکتر زاکانی و دکتر کواکبیان در سال 96
احراز صلاحیت شیخ در سال 92 (با توصیه دبیر شورای نگهبان)
پیامدها:
صدمه به اعتبار شورای نگهبان (و به تبع آن صدمه به اعتبار نظام) در دید عموم مردم
-------------
عنوان مشکل/ فساد:
اشکال در فرآیند انتخابات مردمی
حوزه ی مشکل/ فساد:
انتخابات
شرح:
بدیهی است که دموکراسی رایج در دنیا، دارای اشکالات فراوان است. مشکل اصلی، دستیابی افراد فاسد به قدرت، بدون داشتن ظرفیت و صلاحیت آن و تنها بر اساس نظر توده ی مردم است. در جمهوری اسلامی، بخشی از این مشکل، با نظارت استصوابی شورای نگهبان از طریق احراز صلاحیت کاندیداها، از لحاظ تئوری حل شده است (البته در عمل، ابهامات و مشکلاتی در عملکرد این شورا ملاحظه می شود مضافا اینکه تأیید صلاحیت افراد بر اساس مصلحت یا حکم حکومتی رهبری نیز، بخشی از مشکل است)
بخش دیگر مشکل، همچنان باقی است که عبارت است از یکسان بودن ارزش رأی همه ی مردم. در این حالت، یک فرد بی سواد و فاقد تحلیل درست از وقایع جامعه، یک رأی دارد و تحلیلگران و دانشمندان نیز هر کدام یک رأی دارند.
شفاف نبودن منبع خرجهای گزاف انتخاباتی نیز، یکی دیگر از اشکالات سیستمی است. افراد فاقد صلاحیت با ارتباط با مراکز ثروت، به راحتی فضای رسانه ای و تبلیغاتی را قبضه می کنند و برنده انتخابات می شوند.
مکانیسم انتخابات به گونه ای است که با دوقطبی سازی، تخریب رقبا، تبلیغات (به معنای غربی آن) و جوسازی، می توان عموم مردم را با خود همراه کرد و عمدتا افرادی که در انتخابات ریاست جمهوری بعد از انقلاب، موفق شده اند، از ابزارهای فوق به خوبی استفاده کرده اند و شاید گزینه ی اصلح (از لحاظ عملکرد و سابقه) نبوده اند.
نمونه های بروز:
راه یافتن افراد با تکنیک های جنگ روانی و رسانه ای و خرج های هنگفت به مناصب و جایگاههای انتخابی
پیامدها:
راهیابی افراد غیر صالح به جایگاههای قدرت
-------------
عنوان مشکل/ فساد:
عدم تعهد مناصب انتخابی برای بعد از اتمام دوره خود
حوزه ی مشکل/ فساد:
انتخابات/ سازوکار توزیع قدرت
شرح:
اختیارات گسترده نهادهای انتخابی (رئیس قوه مجریه، نمایندگان مجلس شورا و شوراهای شهر و روستا) طی مکانیسم انتخابات، به فردی واگذار می شود که تعهدی برای بعد از دوره خود ندارد و تا جایی که بتواند از اختیارات خود، برای بهره برداری بیشتر در دوره 4 ساله یا 8 ساله استفاده میکند. این موضوع برای قوه مجریه پررنگتر است چرا که طبق قانون، یک فرد بیش از دو دوره متوالی نمی تواند کاندیدای ریاست جمهوری باشد؛ لذا اگر بقیه مناصب انتخابی، به دلیل امیدی که برای انتخاب شدن در دوره های بعدی دارند، برخی موارد را رعایت میکنند، درباره 4 ساله دوم رئیس جمهور، این نکته صادق نیست.
برای درک بهتر این مشکل، باید دقت کرد که در مناصب انتصابی از بالا، امکان بازخواست و نظارت از بالا به پایین وجود دارد اما در مناصب انتخابی، در عمل امکان نظارت مردم بر مقامات وجود ندارد.
نمونه های بروز:
-
پیامدها:
تصمیمات نادرست و منافی با تهای کلی نظام (خصوصا در 4 ساله دوم ریاست جمهوری)
-------------
درباره این سایت